به نقل از «ایران اکونومیست»

تغییر نرخ سود بانکی منجربه کاهش نقدینگی می‌شود؟

تاریخ انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۶۷۹۰۹۶

به گفته کارشناسان تغییر نرخ سود بانکی به‌تنهایی نمی‌تواند میزان نقدینگی کشور را تغییر دهد و به عبارتی برای کاهش نقدینگی و تورم کشور، باید چندین اقدام به‌صورت هم‌زمان انجام شود.

‌به گزارش ایران اکونومیست، نرخ سود یکی از متغیر­های کلیدی در اقتصاد است که می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی را در سایر متغیرهای اقتصاد کلان از جمله تورم و نقدینگی بر جای گذارد؛ یکی از بسترهای اصلی اجرای سیاست پولی توسط بانک­‌های مرکزی برای کنترل تورم، تغییر در نرخ سود بازار بین‌بانکی و به‌تبع آن نرخ سود سپرده و نرخ سود تسهیلات است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بر اساس تجربه سایر کشور­ها، برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند یکی از راهکارهای کاهش تورم در اقتصادهای پیشرفته دنیا، استفاده از ابزار نرخ سود است، به عبارتی افزایش نرخ سود می­‌تواند منجر به کاهش رشد نقدینگی و در نتیجه کاهش نرخ تورم شود.

اما در مقابل گروهی دیگر از کارشناسان اقتصادی بر اساس تفاوت­‌های ساختاری اقتصاد ایران با سایر کشورها، گزینه نرخ سود را ابزار قدرتمند و دقیقی برای کاهش رشد نقدینگی و تورم نمی‌دانند؛ بلکه از نگاه آنها بر اساس تجربه رشد نقدینگی در کشور در سال‌های گذشته میان رشد نقدینگی و نرخ سود رابطه زیادی وجود ندارد.

* ابلاغ نرخ‌های جدید سود سپرده؛ تغییراتی که هیچکس را قانع نکرد

با وجود اختلاف‌نظر شدید میان کارشناسان اقتصادی در خصوص کارکرد افزایش نرخ سود به عنوان یک سیاست پولی در شرایط فعلی اقتصاد ایران، در نهایت بانک مرکزی در اواسط بهمن‌‌ سال گذشته طی بخشنامه‌ای، مصوبه شورای پول و اعتبار درباره اصلاح نرخ سود سپرده و تسهیلات بانکی را به شبکه بانکی ابلاغ کرد.

طبق این بخشنامه نرخ سود تسهیلات بانکی ۲۳ درصد و نرخ سود سپرده‌های بانکی ۳ ساله ۲۲.۵ درصد شد؛ پیش از این و طبق مصوبه پیشین شورای پول و اعتبار، نرخ سود سپرده‌های بانکی ۱۸ درصد بود که البته با توافق ضمنی بانک مرکزی و بانک‌ها در همین اواخر و پیش از اتخاذ تصمیم جدید، به ۲۰ درصد نیز رسیده بود.

اتخاذ این تصمیم از سوی شورای پول و اعتبار، البته هر دو گروه موافقان و مخالفان افزایش نرخ سود را قانع نکرد، به طوری که مخالفان، اساساً پیمودن این مسیر برای مهار تورم و نقدینگی را با اشاره به تجربیات برخی کشورها نظیر آرژانتین و زیمباوه (نرخ بهره 200 درصدی و ثبت تورم 240 درصدی در سال 2022) اشتباه دانستند، از سوی دیگر موافقان نیز ضمن اشاره به مفهوم نرخ سود سپرده واقعی (سود اسمی منهای تورم)، هر چند افزایش نرخ بهره را با توجه انتظارات تورمی موجود در جامعه اقدام مثبتی ارزیابی می‌کنند اما این اندازه افزایش را با توجه به تورم 40 تا 50درصدی ناکافی دانستند.

* آیا افزایش نرخ سود، می‌تواند منجر به کاهش نقدینگی شود؟

در نگاه نخست به موضوع، از آنجا که بانک‌ها با افزایش نرخ سود سپرده موظف هستند سود بیشتری بابت سپرده‌های مشتریان خود پرداخت کنند، شاید این چنین تصور شود که این سیاست قطعاً منجر به افزایش نقدینگی خواهد شد، اما این موضوع روی دیگر سکه‌ای هم دارد که در ادامه به آن اشاره می‌شود.

برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند تعیین نرخ سود تسهیلات در سطوحی بسیار پایین‌تر از نرخ‌های بالای تورم در دوره جاری و تورم مورد انتظار در دوره آتی، با توجه به منفی بودن نرخ سود حقیقی تسهیلات (پس از کسر نرخ تورم از نرخ سود اسمی) و بازدهی انتظاری بالاتر سایر ابزارهای مالی و دارایی به ویژه در شرایط تشدید رفتارهای سوداگرانه و سفته‌بازانه در برخی بازارها، تقاضای بسیار بالایی برای دریافت تسهیلات بانکی (فراتر از توان نظام بانکی برای عرضه تسهیلات) ایجاد می‌کند.

افزایش تقاضای تسهیلات نیز می‌تواند موتور محرک قوی برای خلق پول بانکی و موجب رشد بالاتر نقدینگی و تشدید فشارهای تورمی شود، بنابراین استفاده از ابزار نرخ سود هر چند از کانال افزایش سود متعلق به سپرده‌ها ممکن است بر حجم نقدینگی بیافزاید اما این اقدام به طور توأمان از کانال کاهش تقاضای تسهیلات منجربه کاهش نقدینگی می‌شود. 

* تغییر نرخ سود به‌تنهایی نمی‌تواند نقدینگی را کاهش دهد

در همین راستا، علی سرزعیم، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، در گفت‌وگو با ایران اکونومیست در مورد رابطه میان نرخ سود بانکی و نقدینگی کشور بیان کرد: سیاست‌های پولی انقباضی نمی‌تواند با نرخ بهره بانکی پایین همراه باشد؛ یعنی زمانی که سیاست پولی کشور انقباضی است، نرخ سود بانکی قطعاً بالاتر خواهد رفت.

وی افزود: با افزایش نرخ سود، میزان پرداخت وام بانک‌ها کاهش می‌یابد و همین مورد میزان پول در اقتصاد را کمتر می‌کند؛ به همین خاطر قیمت نرخ بهره بالاتر می‌رود.

* 4 راهکار اساسی برای کاهش نرخ تورم

سرزعیم با بیان اینکه برای کاهش تورم باید چندین کار به‌صورت توأمان انجام شود گفت: کنترل نقدینگی همراه با افزایش نرخ سود بانکی (صرفاً در رابطه ‌با سپرده‌ها نه سود وام‌ها) برای کاهش تقاضای وام در اقتصاد انجام شود و به طور هم‌زمان از لحاظ سیاسی نیز چشم‌انداز مثبتی برای کشور ایجاد شود، از طرف دیگر باید بازار ارز نیز به ثبات برسد؛ مجموع این موارد با یکدیگر در کنترل تورم مؤثر خواهد بود.

* بانک‌ها باید پرداخت تسهیلات تکلیفی را کمتر کنند

این کارشناس اقتصادی در رابطه ‌با انضباط مالی بانک‌ها عنوان کرد: ضرورت دارد عمده وام‌ها به بخش تولید برسد، در حال حاضر فشار شدیدی برای دریافت وام‌ وجود دارد به همین دلیل وام‌های جدید به بخش تولید نمی‌رسد؛ بنابراین بانک‌ها باید تسهیلات تکلیفی را کم کنند.

به گفته وی افزایش نرخ ارز، تقاضای سرمایه در گردش را نیز بالاتر برده است؛ یعنی باتوجه‌به اینکه قیمت دلار افزایش یافته است، واردکنندگان برای انجام همان میزان واردات قبلی، به سرمایه در گردش دو برابری نیاز دارد.

سرزعیم اظهار کرد: تغییر نرخ سود به‌تنهایی نمی‌تواند میزان نقدینگی کشور را تغییر دهد و به عبارتی تمام موارد بیان شده در کاهش یا افزایش نقدینگی مؤثر است.

پایان پیام‌/

منبع: خبرگزاری فارس

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: کارشناسان اقتصادی افزایش نرخ سود تغییر نرخ سود نرخ سود بانکی نرخ سود سپرده کاهش نقدینگی رشد نقدینگی برای کاهش نرخ بهره سپرده ها بانک ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۶۷۹۰۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

استمرار روند کاهشی تورم، رشد نقدینگی و قیمت ارز نیازمند کنترل و مراقبت جدی است

سید ابراهیم رئیسی در جلسه عصر امروز یکشنبه هیئت دولت، سرکوب شدید اعتراضات دانشجویی ضد صهیونیستی و ضرب و شتم و بازداشت اساتید و دانشجویان در دانشگاه‌های غربی به‌ویژه در آمریکا را برگ دیگری از رسوایی مدعیان آزادی بیان عنوان و تصریح کرد: امروز به برکت خون مطهر شهدای مظلوم غزه چهره واقعی تمدن غربی بیش از پیش برای مردم جهان آشکار و مشخص شده است که مدعیان آزادی بیان، به چیزی غیر از حفظ سلطه‌گری خود پایبند نیستند.

رئیس جمهور در ادامه، خیزش دانشجویان، اساتید و نخبگان غربی در حمایت از مردم مظلوم غزه را رویدادی بزرگ و دارای ابعادی گسترده توصیف کرد و ضمن تقدیر از نقش‌آفرینی رسانه‌ها به‌ویژه رسانه ملی در آشکار کردن و به تصویر کشیدن ماهیت بدون روتوش غربِ مدعی افزود: بدون تردید این خیزش و بیداری در مقابل ظلم و جنایت و سلطه‌گری با اعمال خشونت، ضرب و شتم و بازداشت اساتید و دانشجویان حامی مظلومین غزه خاموش نخواهد شد.

 رئیسی در بخش دیگری از سخنان خود در جلسه امروز هیئت دولت با تاکید بر اهمیت موضوع کنترل و نظارت مدیران بر عملکرد زیر مجموعه خود، تصریح کرد‌: آنچه از ابتدای دولت نیز تحت عنوان گشت ارشاد مدیران مطرح شد تاکیدی بر اهمیت موضوع نظارت درون سازمانی بر عملکردها، پیش از نظارت و بازرسی از سوی دیگر نهاد‌ها بود که باید به صورت ویژه در دستور کار وزرا و مدیران دستگاه‌های اجرایی باشد.

رئیس جمهور در ادامه ضمن ابراز رضایت از گزارشات مسئولان اقتصادی دولت درباره کاهش تورم، کنترل و کاهش رشد نقدیندگی و کاهش قیمت ارز، استمرار این روند را نیازمند کنترل و مراقبت ویژه دستگاه‌های مربوط دانست و در این راستا تشکیل منظم شورای اقتصاد و ستاد تنظیم بازار را ضروری دانست.

رئیسی همچنین برنامه بازدید خود از مناطق ۱۷ و ۱۸ شهر تهران را اقدامی در راستای سفر‌های استانی و ارتباط نزدیک با مردم این مناطق به منظور پیگیری و رفع مشکلات‌شان دانست و با بیان اینکه حضور مسئولان در میان مردم و ارتباط نزدیک با آنها از نظر اثرگذاری هیچ جایگزینی ندارد، از همه وزرا خواست ضمن توجه ویژه به ارتباط‌گیری با مردم و شنیدن مشکلات و مطالبات آنها برای آن بخش از مردم جامعه که امکان ارتباط مستقیم با دولتمردان ندارند نیز برنامه‌ریزی کنند.

رئیس جمهور ناظر به گزارش وزیر راه شهرسازی درباره ضرورت اصلاح نقاط حادثه‌خیز در جاده‌های کشور، تصریح کرد‌: اقتضای قانون و تدبیر نیز آن است که ما با پیشگیری قبل از وقوع حادثه نسبت به رفع زمینه‌های آن اقدام و تا جایی که امکان دارد از وقوع خسارات و حوادث جلوگیری کنیم. 

در ابتدای این جلسه معاون اجرایی رئیس جمهور با اشاره به حضور و بازدید رئیس جمهور محترم و تعدادی از وزرا در مناطق ۱۷ و ۱۸ تهران، این اقدام را اولین برنامه از سلسله برنامه‌های بازدید از مناطق مختلف پایتخت به منظور پیگیری و رفع مشکلات مردم تهران هم راستا با برنامه سفر‌های استانی دانست و از تداوم آن در دیگر مناطق تهران با توجه به تراکم جمعیتی موجود در پایتخت خبرداد.

معاون اجرایی رئیس جمهور همچنین با اشاره به ورود دولت به موضوع کالا‌های رسوبی در بنادر و گمرکات با دستور رئیس جمهور گفت‌: با اقدامات صورت گرفته میزان رسوب کالا در بنادر و گمرکات به حداقل ممکن رسیده و از میزان متوسط دنیا هم پایین‌تر است که این از دستاورد‌های مهم دولت در دو سال و نیم گذشته است.

وی در ادامه تصریح کرد‌: مشکل معدود کالا‌هایی که از این فرایند باقی‌مانده بود نیز با پیگیری جدی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزیر جهادکشاورزی در چند روز اخیر حل و فصل و مقرر شد این کالا‌ها یا مرجوع شده یا برای مصرف دامی از انبار‌های گمرک ترخیص شود.

وزیر جهادکشاورزی نیز در گزارشی از اقدامات صورت گرفته برای حل و فصل محموله حاوی روغن در بندرعباس که مورد تاکید جدی رئیس جمهور بود گفت: از سه کشتی حامل روغن که از سال ۹۹ وارد بندرعباس شده بودند، محموله دو کشتی از سازمان غذا و دارو مجوز گرفته و ترخیص شده‌اند و محموله سوم که مورد تایید مراجع ذی‌صلاح قرار نگرفت، نیز با پیگیری‌ها صورت گرفته از سوی معاون اول رئیس جمهور، مالک محموله پذیرفت با پرداخت هزینه بارگیری و حل و نقل، محموله سوم را مرجوع کند.

 وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در جلسه امروز به تقدیر رهبری معظم انقلاب از نظام سلامت کشور به‌عنوان یکی از قوی‌ترین و بی‌نظیرترین نظامات سلامت در منطقه و همچنین خدمات وسیع درمانی و پزشکی به مناطق محروم که در تاریخ جمهوری اسلامی ایران بی‌نظیر است اشاره کرد و گفت‌: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تلاش مضاعف این روند را ادامه خواهد داد و با بهره‌گیری از ظرفیت سازمان‌های نظارت بر سلامت و درمان به صورت مستمر سلامت مردم را پایش و کنترل می‌کند.

وزیر راه و شهرسازی نیز گزارشی از بهره‌برداری از ۸ هزار ۴۰۰ واحد مسکونی در قالب نهضت ملی مسکن در استان آذربایجان شرقی ارائه کرد و گفت: خوشبختانه تا امروز عملیات اجرایی ۲ میلیون و ۵۴۰ هزار واحد مسکونی در بخش‌های مختلف از جمله ۲۶۴ هزار واحد در بافت فرسوده و ۵۰۰ هزار واحد روستایی آغاز شده و در فرایند ساخت قرار دارند و همچنین ۱۲۸ هزار و ۵۰۰ مسکن مهر نیز تحویل شده است.

وزیر راه و شهرسازی همچنین به اقدامات صورت گرفته در اصلاح و رفع نقاط حادثه‌خیز جاده‌ای در دولت مردمی اشاره کرد و گفت: در سال گذشته ۷۲۵ نقطه حادثه‌خیز جاده‌ای اصلاح و رفع شده و امسال با هدف‌گذاری صورت گرفته بنا داریم مشکل نقاط حادثه‌خیز جاده‌ای را تا حد زیادی حل کنیم که البته این مهم به ۲۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.

وزیر دادگستری نیز در این جلسه از به صفر رسیدن پرونده پرداخت دیه از بیت المال خبر داد و افزود: در سال گذشته برای اولین بار در این دولت توانسته‌ایم پرونده پرداخت دیه‌هایی که به عهده دولت بوده با کمک سازمان برنامه و بودجه به صفر برسانیم و در صدد هستیم مشکل تعداد اندکی از پرونده‌های باقی‌مانده که دارای اشکال و ایراده بوده نیز رفع کنیم.

باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی دولت